Ik las | over wandelen

Wat ik zoal las aan reisverhalen te voet. Niet per se het nieuwste maar het wel laatst gelezen boek vind je bovenaan. 

Het geluk van de wandelaar

Wat een geluk voor de wandelaar dat dit handzame boekje recent opnieuw werd uitgegeven. Anders had ik het vast nooit gelezen. Stephen Graham schreef dit pareltje nadat hij vele wandelreizen had gemaakt, met name door het pre-revolutionaire Rusland, de Kaukasus en het Oeral-gebergte. Toch is Het geluk van de wandelaar geen verslag van zijn trektochten maar een thematische beschrijving van wat hij Tramping (wandelen of rondtrekken) noemt. Het werd voor het eerst gepubliceerd in 1926 en bijna een eeuw later opnieuw. Alle onderwerpen - van belang voor de hiker - komen voorbij, van kleding tot onderkomen, van koken tot bietsen en het vinden van onderdak. Met de ontwikkelingen op het gebied van wandelkleding en wandeluitrusting in de afgelopen honderd jaar kun je het geen handboek noemen: wie loopt er in 21e eeuw in een werkmansbroek met bijbehorende bretels, afgekleed met een tweedjasje en een paar legerkistjes aan de voeten. Liever noem ik het een literair bijbeltje over de edele kunst van het wandelen, voor de nodige zingeving vooraf of onderweg.

• Het geluk van de wandelaar - Stephen Graham (ISBN 9789492068866)

One Woman's Camino - Each Step the Promise of a New Beginning

De Amerikaanse Tracy loopt samen met haar 21-jarige dochter de 775 kilometers (500 mijl) van de Camino Frances, van de Franse Pyreneeen naar Santiago de Compostela. Gevat in thematische hoofdstukken als geloof, vastberadenheid, eenvoud of reflectie voorkomt de schrijfster een standaard Van A Naar B reisverslag. Haar persoonlijk Camino-thema vervalt nergens in zelfbeklag. En zo leest haar verhaal in een dag prettig weg en voelt het alsof je een stukje hebt meegelopen. Haar ervaring maakt mij nog meer nieuwsgierig naar een camino.

•    One Woman's Camino - Tracy Pawelski (ISBN 9781732251007)

Landlijnen

Het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Dus stappen Raynor Winn en haar man Moth begin mei de eerste kilometers weg van hun versie van de Cape Wrath Trail in het hoge, Schotse Noorden. Ondanks tegenslagen - het weer zit geregeld niet mee - krijgen ze er geen genoeg van en rijgen het ene na het andere pad aan elkaar. Uiteindelijk besluiten ze om maar helemaal naar huis te lopen. Bij elkaar zijn ze zo'n vier maanden onderweg. Overeenkomstig het lopen van een lange afstandswandelpad leest het boek soms glooiend, dan weer over obstakels klimmend en klauterend of bij tijd en wijle zelfs wat eentonig. Maar bovenal is het indrukwekkend. Een trilogie is met dit boek compleet.

•    Landlijnen - Raynor Winn (ISBN 9789463822398)

Dag vader, 

Een brief van een zoon op middelbare leeftijd aan een vader die sterfelijker dan ooit blijkt te zijn, geschreven tegen de achtergrond van het eindige leven, een terugblik op een gedeeld verleden, de gezamenlijke wandeltocht langs de Muur van Hadrianus en niet-gestelde vragen. In een ruk uitgelezen.

•    Dag vader, - Sam de Graeve (ISBN 9789463936019)

Alleen op avontuur - Alles over wandelen in je eentje

Dit lekker weg te lezen boek steekt met name vrouwen een hart onder de riem om er alleen op uit te gaan, of het nu in Nederland is of door de Zuid-Amerikaanse regenwouden. Zeker bemoedigend en motiverend bemerk ik af en toe ook een averechts effect: bewustwording van gevaren waar ik als alleenloper nooit over heb nagedacht. Het laatste hoofdstuk geeft tips, zoals hoe om te gaan met grote grazers. Daarin zit dan weer wel herkenning. Geen handboek, zeker een aanmoediging om eindelijk de stap te zetten en alleen op pad te gaan. Ik kan beide aanbevelen!

• Alleen op avontuur - Lidewey van Noord (ISBN 9789050117760)

De levende berg

Wat een gave als je zo over de natuur, de Schotse Cairngorms, kunt schrijven en tijdloze, zintuigelijke observaties met de pen tot leven weet te wekken. Hoewel klein en vrij dun leest het boek niet als een trein. Dat zou het tekort doen. Net als een dichtbundel is het goed om een bladzijde te lezen en te laten bezinken. Geschreven in de jaren 40 van de vorige eeuw en pas vele jaren later voor het eerst gepubliceerd. Gelukkig maar.

• De levende berg - Nan Shepherd (ISBN 9789029540285)

De wilde stilte

Laatbloeiende schrijfster Raynor Winn en haar man Moth zijn na hun wandelavontuur in Het Zoutpad neergestreken in een leegstaande kerk in Cornwall. Waar Moth zich volledig op zijn studie lijkt te hebben gestort, kan Raynor haar draai niet vinden. Haar moeder overlijdt, ze maakt zich zorgen over de gezondheid van Moth en mist het leven van onderweg te zijn, dicht bij de natuur. Dan krijgen ze de kans om te verhuizen naar een verwaarloosde boerderij met appelboomgaard en ciderbrouwerij. Maar iets blijft knagen en dus besluiten ze om met een bevriend stel, ontmoet tijdens het zoutpad, de IJslandse Laugavegur Trail te lopen. Die beschrijving beslaat slechts een kwart van het boek. Hoewel in dezelfde schrijfstijl is het geen reisverhaal zoals Het Zoutpad en dat maakt het minder boeiend. Toch een vermelding vanwege de gelopen Trail.

• De wilde stilte - Raynor Winn (ISBN 9789463821872)

Met lichte tred - De wereld van de wandelaar

Antropoloog, filosoof en schrijver Ton Lemaire houdt een beschouwend pleidooi langs wegen van (cultuur)geschiedenis voor het belang en de noodzaak van wandelen. Niet luchtig, wel een boek om dan weer eens te lezen, dan weer even weg te leggen maar bovenal om nog eens te lezen. 

• Met lichte tred - Ton Lemaire (ISBN 9789026347870)

Een grens van steen - Op avontuur langs de Muur van Hadrianus
Geen routebeschrijving of typisch reisverslag, wel een boekje als voorpret, als handzaam naslagwerkje voor onderweg en als napret. Schrijver Herman Vuijsje en fotograaf Marian van de Veen-van Rijk 'deden' de muur in 1996, 2000 en 2009. Hun nieuwsgierigheid naar Hadrian's Wall, de Britse Limes, gaat verder dan simpelweg de route langs of over de Muur lopen. In die jaren spraken ze met mensen die door werk, hobby of wonen verbonden zijn met deze Romeinse grens. Het boekje biedt op een luchtige manier (historische) context voor een Wallwalker. 

• Een grens van steen - Herman Vuijsje en Marian van de Veen-van Rijk (ISBN 9789079399789)

Over paden - Een ontdekkingstocht

Hoewel de Amerikaanse schrijver Robert Moor de Appalachian Trail liep, een langeafstandswandelpad van 3500 kilometer aan de oostkust van de VS, is Over paden zeker geen reisverslag. Tenzij je een zoektocht langs wetenschappelijke wegen naar het ontstaan van paden door dier en mens als een reis beschouwt. Moor raakte tijdens die tocht geinspireerd door de vraag hoe paden ontstaan en waarom sommige blijven terwijl andere verdwijnen. Over die zoektocht gaat zijn boek. Als je interesse daar ligt, is zijn verslag zeker geen droge kost.

• Over paden - Robert Moor (ISBN: 9789025906801)

Het zoutpad - Over oude wegen naar een nieuw begin

Schrijfster Raynor Winn en haar man Moth gaan failliet en raken dakloos. Tot overmaat van ramp blijkt Moth ook nog eens ernstig ziek. Terwijl de deurwaarders aankloppen en zij zich schuilhouden onder de trap ziet Raynor in een van de verhuisdozen een boek over het ruim 1000 kilometer lange South West Coast Path in Engeland. Met weinig rooskleurige vooruitzichten lijkt dit de meest logische oplossing. Onvoorbereid gaan ze op pad. Dit debuut vind ik een knappe mix tussen het meeslepende van een roman en een feitelijke weergave van een reis. Ik mag een heel stuk met hen oplopen. 

• Het zoutpad - Raynor Winn (ISBN: 9789463821056)

An Antonine Trail - A roaming Holiday: On foot from Clyde to Fort

Cameron Black voert je langs de 125 kilometer lange Muur van Antoninus. De Muur van Hadrianus heeft de naam, zeker onder wandelaars, maar dit boek is een eerbetoon aan het jongere en meer noordelijk gelegen bouwsel in Schotland. Nieuwsgierig naar de overblijfselen van deze Romeinse muur en de mogelijkheden erlangs te lopen, bestelde ik dit reisverslag in het land van herkomst. Cameron Black vertelt natuurlijk over de historie van de muur. Maar met Britse humor wordt de reisbeschrijving door een (historisch) landschap nergens saaie of taaie kost.

• An Antonine Trail - Cameron Black (ISBN: 9780956650016)

Op zoek naar de hemel - Een spirituele reis door drie landen

Schrijver Hans Peter Roel kruipt in de huid van de jonge Eva van Berkel. In dagboekvorm ga je met haar mee op haar levensreis. Het boek verscheen eerder onder de titel Hoop, Liefde & Vergeven. Gaat de hoofdpersoon eerst op zoek naar zichzelf in India, mijn interesse start bij haar pelgrimage naar Santiago de Compostela. Eenmaal terug in Nederland vindt Eva op een rommelmarkt een dagboek van een jonge joodse vrouw tijdens de tweede wereldoorlog. Dit is als derde deel opgenomen in het boek. In zijn geheel, als roman, kan het mij niet boeien. Zo lees ik dat de wandeltocht naar Santiago is geinspireerd op het reisverslag van een andere man. Zonder de overbodige liefdesscenes vind ik de voettocht naar Santiago een geslaagd reisverslag, als roman komt het op mij gekunsteld over en lijkt het eerder een commercieel concept te zijn.

• Op zoek naar de hemel - Hans Peter Roel (ISBN: 9789079677351)

De wandelaar als pelgrim

Ervaringen van wandelaars over hun pelgrimstochten in Nederland en buitenland. Leuk als voorpret als je plannen hebt maar ook als je nieuwsgierig bent naar wat wandelaars motiveert dit te gaan doen.

• De wandelaar als pelgrim - Gerrit Jan Zwier (ISBN: 9789089547750)

De pelgrimstocht naar Santiago - Dagboek van een magiër

Een roman over de pelgrimsreis  onder de pelgrimsreizen. Ook hier geeft en vraagt de reis meer van de pelgrim dan hij bij aanvang voor mogelijk hield. Een intrigerend maar niet altijd makkelijk te begrijpen reisverhaal. Behalve de pelgrimage vanuit het Franse Saint-Jean-Pied-de-Port naar het Spaanse Santiago de Compostela is het een beproeving van een leerling door een meester. Dit boek vraagt, net als het pelgrimeren, om steeds weer gelezen te worden om het beter te snappen. Als lezer ben ik de leerling, het boek de meester. Ik heb nog een lange weg te gaan.

• De pelgrimstocht naar Santiago - Paulo Coelho (ISBN: 9789029589482)

Het plezier van wandelen

Alsof je met deze Noorse schrijver meegenomen wordt in zijn gedachten tijdens een wandeltocht. Zijn persoonlijke overpeinzingen, filosofische momenten en literaire of wetenschappenlijke wetenswaardigheden staan hierbij altijd in het licht van wandelen. Of het nu een ommetje is in thuisstad Oslo, de expeditie naar de Noordpool of door het rioolstelsel in New York, het draait Kagge om de vraag: waarom lopen we? Een boek om te lezen en tussentijds weg te leggen zodat je kunt kauwen en herkauwen op zijn beschouwingen, bijvoorbeeld tijdens je eigen wandelingen.

• Het plezier van wandelen - Erling Kagge (ISBN 9789400509993)